Jak działa zakup wierzytelności? Proces, windykacja, ryzyka i korzyści

Skąd biorą się wierzytelności?

Wierzytelność powstaje wtedy, gdy jedna strona (wierzyciel) ma prawo żądać określonego świadczenia, a druga (dłużnik) jest zobowiązana je spełnić. Najczęściej chodzi o zapłatę pieniędzy, ale może to być także wykonanie określonej usługi.

Do najczęstszych źródeł wierzytelności należą:

• Kredyty i pożyczki – np. kredyt hipoteczny w banku lub pożyczka prywatna między osobami.
• Faktury za towary i usługi – np. przedsiębiorca wystawia fakturę klientowi, który nie zapłacił w terminie.
• Umowy sprzedaży ratalnej – np. zakup sprzętu AGD lub elektroniki na raty.
• Inne zobowiązania cywilne – np. kary umowne, niespłacone zaliczki czy zadłużenie z tytułu umów o dzieło.

Czym jest wierzytelność?

Wierzytelność to zatem prawo wierzyciela do żądania od dłużnika spełnienia określonego świadczenia – najczęściej zapłaty pieniędzy. 

Przykład: kredyt hipoteczny

1. Bank udziela klientowi kredytu hipotecznego na zakup mieszkania.
2. Klient (dłużnik) zobowiązuje się spłacać raty kredytu w określonych terminach.
3. Bank (wierzyciel) posiada wierzytelność wobec klienta – czyli prawo do żądania spłaty każdej raty wraz z odsetkami.

W skrócie: w kredycie hipotecznym dług ma klient wobec banku, a wierzytelność to prawo banku do otrzymania spłaty.

Jak można odzyskać wierzytelność w Polsce?

Istnieją trzy podstawowe sposoby odzyskiwania wierzytelności: polubowny, sądowy i komorniczy.

Windykacja polubowna

Najtańsza i najszybsza metoda. Polega na próbie porozumienia się z dłużnikiem, negocjacjach spłaty czy ustaleniu rat. Celem jest uniknięcie procesu sądowego.

Windykacja sądowa

Wierzyciel kieruje sprawę do sądu, aby uzyskać tytuł egzekucyjny. Po nadaniu mu klauzuli wykonalności można złożyć wniosek do komornika.

Egzekucja komornicza

Ostatni etap – komornik zajmuje majątek dłużnika (np. pensję, konto bankowe, ruchomości czy nieruchomości) i przekazuje środki wierzycielowi. Egzekucja prowadzona jest na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego.

Przykład: Egzekucja z nieruchomości – komornik zajmuje mieszkanie dłużnika, przeprowadza licytację elektroniczną, a środki ze sprzedaży trafiają do wierzycieli.

Więcej o komorniku i jego działaniach przeczytasz w naszym artykule.

Jakie są zalety skutecznej windykacji wierzytelności?

• Szybszy dostęp do należnych środków – odzyskanie długu pozwala korzystać z pieniędzy, które były „zamrożone”.
• Ograniczenie ryzyka narastania zadłużenia – im wcześniej podjęte działania, tym mniejsze straty.
• Uniknięcie długotrwałych postępowań sądowych i komorniczych – skuteczna windykacja często kończy się polubownie.
• Lepsza ocena zdolności finansowej – regularne odzyskiwanie wierzytelności poprawia sytuację w oczach banków czy kontrahentów.
• Zachowanie dobrych relacji z dłużnikiem – polubowne rozwiązania sprzyjają dalszej współpracy lub spokojnemu zakończeniu sprawy.

Kto działa na rynku wierzytelności?

Rynek wierzytelności jest zróżnicowany – uczestniczą w nim zarówno duże instytucje, jak i osoby prywatne. Do najważniejszych podmiotów należą:

• Banki i instytucje finansowe – sprzedają wierzytelności wynikające np. z niespłaconych kredytów hipotecznych i konsumenckich.
• Fundusze sekurytyzacyjne – specjalizują się w skupowaniu dużych pakietów wierzytelności od banków i firm.
• Firmy windykacyjne – prowadzą odzyskiwanie należności na rzecz innych podmiotów lub kupują wierzytelności na własny rachunek.
• Przedsiębiorstwa – sprzedają swoje nieuregulowane faktury, by poprawić płynność finansową.
• Osoby fizyczne – coraz częściej wchodzą na rynek, kupując pojedyncze wierzytelności dopasowane do swoich możliwości.

Platformy takie jak kuphipoteke.plumożliwiają dostęp do ofert wierzytelności zarówno podmiotom instytucjonalnym, jak i prywatnym.

Na czym polega cesja wierzytelności?

Cesja wierzytelności to przeniesienie prawa do długu z jednego wierzyciela na inny podmiot (art. 509–518 Kodeksu cywilnego).

W praktyce wygląda to następująco:

• Cedent – pierwotny wierzyciel (np. bank, firma, osoba prywatna), sprzedaje wierzytelność.
• Cesjonariusz – nowy wierzyciel (np. fundusz, firma windykacyjna, osoba prywatna), nabywa prawo do dochodzenia długu.

❗ Zgoda dłużnika nie jest wymagana, ale musi on zostać poinformowany o zmianie wierzyciela. Należy pamiętać także, że nie wszystkie wierzytelności można sprzedać – np. alimenty czy roszczenia ściśle związane z osobą wierzyciela nie podlegają cesji.

Proces cesji wierzytelności krok po kroku

1. Analiza wierzytelności – sprawdzenie kwoty, zabezpieczeń (np. hipoteka), historii spłat.
2. Negocjacja ceny – ustalenie wartości zakupu.
3. Podpisanie umowy cesji – dokument przenosi prawa wierzyciela na cesjonariusza.
4. Dochodzenie wierzytelności – nowy właściciel podejmuje działania polubowne, sądowe lub komornicze.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o cesji, zapraszamy do zapoznania się z artykułem.

Jakie są korzyści z zakupu wierzytelności?

• zysk z różnicy wartości (zakup poniżej wartości nominalnej),
• możliwość dywersyfikacji portfela inwestycyjnego,
• prawo do samodzielnej windykacji,
• stały napływ gotówki – np. z wierzytelności spłacanych w ratach.

Case study – korzyści z zakupu wierzytelności hipotecznej

Kupujący nabył wierzytelność zabezpieczoną hipoteką na mieszkaniu w dużym mieście. Dłużnik od dłuższego czasu nie spłacał kredytu, a bank zdecydował się sprzedać dług.

Przebieg sprawy:

1. Po podpisaniu umowy cesji kupujący przejął prawa wierzyciela.
2. Zamiast od razu kierować sprawę do sądu, skontaktował się z dłużnikiem i zaproponował ugodę.
3. Strony ustaliły harmonogram spłaty w ratach, dzięki czemu dłużnik mógł zachować mieszkanie.

Rezultat:

• Kupujący odzyskał wierzytelność w całości i osiągnął zysk dzięki temu, że kupił ją na korzystnych warunkach.
• Dłużnik uniknął egzekucji komorniczej i kosztownej licytacji.
• Obie strony skorzystały: kupujący uzyskał stabilny, długoterminowy dochód, a dłużnik możliwość spłaty zadłużenia w akceptowalny sposób.

Wniosek: Zakup wierzytelności hipotecznych może być korzystny nie tylko dla kupującego, ale także dla dłużnika, gdy strony znajdą wspólne rozwiązanie. Cesja bywa szybsza i bardziej efektywna niż kilkuletnia procedura sądowa i komornicza.

Jakie ryzyka wiążą się z zakupem wierzytelności?

• niewypłacalność dłużnika,
• długi czas i koszty postępowań sądowych,
• zmiany w przepisach prawa,
• ryzyko spadku wartości aktywów.

Case study – ryzyko przy zakupie wierzytelności hipotecznej

Osoba kupiła wierzytelność zabezpieczoną hipoteką na działce budowlanej.

Przebieg sprawy:

1. Po zakupie okazało się, że działka nie miała uregulowanego dostępu do drogi publicznej, co obniżało jej wartość rynkową.
2. Dłużnik nie podjął rozmów o ugodzie, dlatego rozpoczęto postępowanie sądowe i egzekucyjne.
3. Proces trwał dłużej niż zakładano, a dodatkowe koszty tj. opłaty sądowe i komornicze, zmniejszyły oczekiwany zysk.

Rezultat:

• Udało się odzyskać część należności.
• Brak dokładnej analizy stanu prawnego nieruchomości spowodował nieoczekiwane trudności.

Wniosek: Zakup wierzytelności hipotecznej nie zawsze daje szybkie i wysokie korzyści. Kluczowe jest dokładne sprawdzenie dokumentów, wartości zabezpieczenia i potencjalnych przeszkód prawnych, które mogą opóźnić lub utrudnić odzyskanie należności.

Czym są wierzytelności hipoteczne?

Wierzytelność hipoteczna to dług, który został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości i wpisany do księgi wieczystej. Dzięki temu wierzyciel ma większą pewność odzyskania należności – w razie braku spłaty może dochodzić roszczenia właśnie z nieruchomości.

Nie oznacza to jednak, że jest to rozwiązanie całkowicie bezpieczne. Warto pamiętać, że:

• na nieruchomości mogą ciążyć dodatkowe prawa (np. służebności),
• postępowanie egzekucyjne może trwać długo i generować koszty,
• pierwszeństwo spłaty zależy od kolejności wpisów w księdze wieczystej.

Przykłady wierzytelności hipotecznych

• kredyt hipoteczny zaciągnięty na zakup mieszkania lub domu,
• pożyczka zabezpieczona działką budowlaną lub rolną,
• kredyt inwestycyjny zabezpieczony halą, magazynem czy inną nieruchomością przemysłową.

Ważne: Podstawa prawna: Art. 79 oraz art. 65 i 79–82 ustawy o księgach wieczystych i hipotece stanowi, iż wierzytelność zabezpieczona hipoteką przechodzi na nabywcę dopiero po wpisie do księgi wieczystej.

Korzyści z zakupu wierzytelności hipotecznych:

• większe bezpieczeństwo – dzięki zabezpieczeniu w postaci hipoteki,
• możliwość przejęcia nieruchomości w toku egzekucji,
• regularne spłaty w ratach (jeśli dłużnik kontynuuje spłatę),
• atrakcyjna cena nabycia – wierzytelności często sprzedawane są poniżej wartości nominalnej.

Ryzyka:

• długi czas egzekucji z nieruchomości,
• koszty postępowania,
• konkurencja innych wierzycieli hipotecznych.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wierzytelnościach hipotecznych, zapraszamy do zapoznania się z artykułem.

FAQ – najczęstsze pytania o wierzytelności i cesję

Co to jest wierzytelność?

Prawo do otrzymania świadczenia, najczęściej zapłaty, od drugiej strony umowy. 

Na czym polega zakup wierzytelności?

Na przejęciu długu od pierwotnego wierzyciela w drodze umowy cesji.

Czy każdy może kupić wierzytelność?

Tak. Wierzytelności kupują fundusze, firmy, przedsiębiorcy i osoby fizyczne.

Jak wygląda proces zakupu wierzytelności?

Analiza długu → negocjacje ceny → podpisanie cesji → windykacja.

Czy mogę rozłożyć dług na raty?

Tak. Dłużnik może negocjować z wierzycielem lub wnosić do sądu o spłatę ratalną.

Jakie są największe ryzyka?

Niewypłacalność dłużnika, zmiany przepisów, wysokie koszty windykacji.

Gdzie mogę kupić wierzytelność?

Na stronie kuphipoteke.pl znajdziesz szeroki wybór wierzytelności zabezpieczonych hipoteką.

Czy do zakupu wierzytelności potrzebna jest zgoda dłużnika?

Nie, do zakupu wierzytelności hipotecznej co do zasady nie jest wymagana zgoda dłużnika — ale dłużnik musi zostać poinformowany o zmianie wierzyciela.

Czy zakup wierzytelności daje prawo do przejęcia nieruchomości?

Nie bezpośrednio, nabywca wierzytelności zyskuje prawo do dochodzenia roszczeń wobec dłużnika, a przejęcie nieruchomości może nastąpić dopiero w wyniku egzekucji komorniczej, jeśli dłużnik nie spłaca zobowiązania.

Czy można kupić wierzytelność na firmę?

Tak - zakup wierzytelności może być realizowany zarówno przez osoby fizyczne, jak i przez podmioty gospodarcze.

Czy mogę sprzedać swój prywatny dług innej osobie?

Tak, wierzytelność wynikającą np. z pożyczki prywatnej można sprzedać w drodze cesji, o ile nie jest ona ściśle związana z osobą wierzyciela (np. alimenty nie podlegają sprzedaży).

Na co zwrócić uwagę przy zakupie wierzytelności?

Kluczowe są: wartość długu, zabezpieczenia (hipoteka, poręczyciele), stan prawny nieruchomości i realna możliwość wyegzekwowania należności.

Czy dłużnik może dogadać się z nowym wierzycielem?

Tak, nabywca wierzytelności ma takie same prawa jak pierwotny wierzyciel. Dłużnik może negocjować np. spłatę w ratach czy częściowe umorzenie długu.