Syndyk a komornik – czym się różnią i kiedy działają?
Syndyk i komornik to dwa odrębne zawody prawnicze. Obaj zajmują się majątkiem dłużnika, ale działają w różnych trybach postępowań i z odmiennych przyczyn.
Komornik prowadzi egzekucję w imieniu wierzyciela, a syndyk realizuje postępowanie upadłościowe – mające uporządkować sytuację finansową dłużnika.
Zrozumienie różnic między tymi funkcjami pozwala lepiej poruszać się w sprawach zadłużeniowych i uniknąć błędnych decyzji.
Kim jest syndyk i jakie ma zadania?
Syndyk to osoba powoływana przez sąd w postępowaniu upadłościowym.
Działa na podstawie przepisów Prawa upadłościowego.
Zadania i uprawnienia syndyka:
- zarządza majątkiem wchodzącym w skład masy upadłości,
- sporządza listę wierzytelności i plan podziału środków,
- organizuje licytacje składników majątku,
- reprezentuje masę upadłości przed sądem i wierzycielami,
- składa sprawozdania sędziemu-komisarzowi i działa pod jego nadzorem.
Celem syndyka nie jest „zabranie majątku”, lecz uczciwe rozliczenie wierzycieli i umożliwienie dłużnikowi nowego startu po zakończeniu postępowania.
Przykład: Pan Marek prowadził działalność gospodarczą i popadł w długi. Po ogłoszeniu jego upadłości konsumenckiej, syndyk przejął zarządzanie jego nieruchomością i sprzedał ją, a uzyskane środki rozdzielił między wierzycieli według ustalonej kolejności.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego kim jest syndyk, zapoznaj się z artykułem.
Kim jest komornik i kiedy wkracza do akcji?
Komornik sądowy to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie rejonowym.
Jego zadaniem jest wykonanie orzeczeń sądowych i innych tytułów wykonawczych – czyli przymusowe odzyskanie należności od dłużnika na rzecz wierzyciela.
Komornik działa na podstawie:
Uprawnienia komornika:
- zajmuje wynagrodzenie, konto bankowe, ruchomości i nieruchomości,
- przeprowadza licytacje komornicze,
- może wejść do lokalu dłużnika (za zgodą sądu),
- przekazuje wyegzekwowane środki wierzycielowi.
Komornik może działać nie tylko na podstawie wyroku, ale również np. aktu notarialnego z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji (art. 777 k.p.c.) lub innego tytułu wykonawczego przewidzianego w przepisach.
Przykład: Pani Anna zalegała z kredytem zabezpieczonym hipoteką. Bank złożył wniosek do komornika, który zajął jej wynagrodzenie i wszczął egzekucję z nieruchomości. Z dniem ogłoszenia upadłości sądowej postępowania egzekucyjne obejmujące składniki majątku dłużnika wchodzące do masy upadłościowej zostają z mocy prawa zawieszone (art. 146 ust. 1 Prawa upadłościowego).
Po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości, egzekucje te ulegają umorzeniu.
Oznacza to, że komornik nie może dalej prowadzić czynności wobec majątku Pani Ani objętego masą, a wierzyciele dochodzą swoich należności wyłącznie w ramach postępowania upadłościowego.
💡Warto pamiętać, że istnieją wyjątki od zasady zawieszenia postępowań egzekucyjnych.
Niektóre świadczenia – w szczególności roszczenia alimentacyjne, renty odszkodowawcze czy należności z tytułu pracy – mogą być dochodzone również po ogłoszeniu upadłości. Te zobowiązania mają charakter osobisty i nie są zaspokajane w ramach masy upadłościowej, dlatego komornik może prowadzić egzekucję w ograniczonym zakresie, mimo ogłoszenia upadłości dłużnika.
👉 Dowiedz się więcej o tym, kim jest komornik – zobacz artykuł w Bazie Wiedzy KupHipoteke.pl
Syndyk a komornik – najważniejsze różnice
Zakres działania | Syndyk | Komornik |
| Podstawa prawna | Prawo upadłościowe | Kodeks postępowania cywilnego, ustawa o komornikach sądowych |
| Cel działania | Uporządkowanie finansów i zaspokojenie wierzycieli | Przymusowe odzyskanie długu na rzecz wierzyciela |
| Postępowanie | Upadłościowe | Egzekucyjne |
| Moment działania | Po ogłoszeniu upadłości | Po nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu |
| Zakres uprawnień | Zarząd i likwidacja majątku | Zajęcie i sprzedaż majątku |
| Nadzór sądu | Stały (sędzia-komisarz) | Ograniczony (sąd rejonowy) |
| Cel wobec dłużnika | Oddłużenie i reorganizacja | Przymusowe wykonanie zobowiązania |
️Jak przebiega postępowanie upadłościowe z udziałem syndyka?
- Wniosek o ogłoszenie upadłości – składany przez dłużnika lub wierzyciela.
- Ustalenie masy upadłości – syndyk przejmuje majątek i sporządza spis inwentarza.
- Lista wierzytelności – wierzyciele zgłaszają swoje roszczenia; syndyk je weryfikuje.
- Likwidacja majątku – sprzedaż składników w drodze licytacji lub negocjacji, za zgodą sędziego-komisarza.
- Podział środków – zgodnie z planem podziału i przepisami Prawa upadłościowego.
Jak wygląda proces egzekucyjny prowadzony przez komornika?
Egzekucja komornicza to etap, w którym wierzyciel – mając prawomocny tytuł wykonawczy – kieruje sprawę do komornika, aby odzyskać należność z majątku dłużnika. Cały proces odbywa się pod nadzorem sądu i według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
- Tytuł wykonawczy - Na przykład prawomocny wyrok z klauzulą wykonalności lub akt notarialny z art. 777 k.p.c.
- Wniosek egzekucyjny - Wierzyciel składa do komornika wniosek, w którym wskazuje majątek dłużnika (np. konto, nieruchomość, wynagrodzenie) lub prosi o jego ustalenie. Wniosek określa też kwotę należności i sposób egzekucji.
- Czynności komornika - Po przyjęciu sprawy komornik może zająć rachunek bankowy, wynagrodzenie, ruchomości lub nieruchomość. W razie potrzeby zwraca się do urzędów, banków i ZUS o ustalenie majątku.
Wierzyciel wpłaca zaliczki na czynności, ale końcowe koszty egzekucji potrącane są z odzyskanych środków dłużnika. - Licytacja komornicza - Jeśli zajęta jest nieruchomość, komornik ogłasza publiczną licytację – tradycyjną lub elektroniczną. Zwycięzca wpłaca cenę, a sąd zatwierdza wynik, po czym środki trafiają na rachunek depozytowy i są przekazywane wierzycielowi.
Wierzyciel wnosi zaliczki na koszty egzekucji, ale ostateczny ciężar kosztów ponosi dłużnik – z potrąceniem z uzyskanych środków.
Kuphipoteke.pl publikuje aktualne obwieszczenia o licytacjach komorniczych, które można filtrować według regionu i rodzaju nieruchomości.
Czy syndyk i komornik mogą działać jednocześnie?
Nie. Z chwilą ogłoszenia upadłości postępowania egzekucyjne prowadzone przez komornika ulegają zawieszeniu, a ich dalszy bieg przejmuje syndyk.
Wyjątkowo, jeśli komornik zdążył wcześniej rozpocząć egzekucję, może dokończyć czynności zabezpieczające (np. zajęcie konta lub wpis w księdze wieczystej), ale nie przekazuje środków wierzycielowi – są one przekazywane syndykowi i włączane do ogólnego planu podziału.
W praktyce oznacza to, że po ogłoszeniu upadłości tylko syndyk ma prawo dysponować majątkiem dłużnika, a wierzyciele muszą zgłosić swoje roszczenia w ramach postępowania upadłościowego.
Co to oznacza dla wierzyciela zabezpieczonego?
Dla posiadaczy wierzytelności zabezpieczonych – np. hipoteką – kluczowe jest szybkie działanie po ogłoszeniu upadłości dłużnika.
Wierzyciel powinien:
- zgłosić swoją wierzytelność do masy upadłości,
- wskazać zabezpieczenie (np. hipotekę) w zgłoszeniu,
- monitorować działania syndyka i plan podziału środków.
Właściwe zrozumienie różnic między syndykiem a komornikiem pozwala na skuteczniejsze zarządzanie wierzytelnościami i minimalizację strat w procesie upadłościowym.
FAQ – Czym się różni syndyk od komornika
Czy komornik i syndyk to ta sama osoba?
Nie. Komornik prowadzi egzekucję na wniosek wierzyciela, a syndyk działa po ogłoszeniu upadłości z decyzji sądu.
Kiedy komornik przestaje działać, a wkracza syndyk?
W momencie ogłoszenia upadłości – wtedy wszystkie postępowania egzekucyjne zostają zawieszone.
Czy syndyk może sprzedać nieruchomość?
Tak, jeśli nieruchomość należy do majątku upadłego. Sprzedaż odbywa się zgodnie z decyzją sądu upadłościowego.
Czy komornik może zająć nieruchomość zabezpieczoną hipoteką?
Tak, jeśli wierzyciel złoży taki wniosek. Wierzyciel hipoteczny ma pierwszeństwo zaspokojenia z ceny nieruchomości.
Czy dłużnik może zatrzymać nieruchomość po ogłoszeniu upadłości?
Zazwyczaj nie, ponieważ syndyk likwiduje cały majątek upadłego, by spłacić wierzycieli.
Czy można porozumieć się z komornikiem lub syndykiem?
Z komornikiem – raczej w ograniczonym zakresie (np. uzgodnienie rat). Z syndykiem – jedynie poprzez formalne wnioski do sądu.
Jak długo trwa postępowanie z udziałem syndyka?
Od kilku miesięcy do kilku lat – zależy od złożoności sprawy i liczby wierzycieli.
Czy wierzyciel może działać samodzielnie, gdy sprawą zajmuje się syndyk?
Nie. Po ogłoszeniu upadłości indywidualne egzekucje są niedopuszczalne – wierzyciele uczestniczą w jednym postępowaniu.
Co zrobić, jeśli otrzymałem pismo od syndyka lub komornika?
Nie ignoruj go. Skontaktuj się z prawnikiem lub specjalistą, aby zachować terminy i uniknąć negatywnych konsekwencji.